We leven in een tijdgeest die gedomineerd wordt door
virussen. Computer, beest en mens niemand wordt gespaard. Toch was het niet een
virus dat mij bijna in een aanrijding stuurde, maar een nieuwsbericht. Het was
vrijdagochtend vroeg, ik was versuft en verward; ik had slecht geslapen en de
aflevering van de X-files van de vorige avond kroop nog rond in m’n brein. Ik
had de radio te laat aangeschakeld en hoorde slechts het eind van het bericht:
“.......De twee dochters zijn via het register opgespoord en gedood, ze bleken
geen van beide besmet te zijn. Ook bij de ouders is geen besmetting geconstateerd.
......” Was dit echt of was ik paranoïde geworden. Wat kon de reden zijn van
een dergelijke gruweldaad. Later begreep ik dat het hier ging om de overheidsmaatregel
tegen het eerste BSE geval in Nederland. Normaal gesproken zou je blij moeten
zijn met zulk daadkrachtig optreden. Maar door een speling van het lot werd ik
op het verkeerde been gezet, ik dacht dat het mensen betrof. Natuurlijk is de koe
in kwestie afgemaakt. Het verontrustende echter is dat via de geregistreerde
stamboom binnen enkele uren alle verwanten en nazaten opgespoord en vernietigd
konden worden. Als dat eens mensen betrof?!!
Er is rond om besmettingen en bestrijding daarvan een
oprechte verontwaardiging ontstaan. Verontruste ouders vragen een zelfcensuur
van het TV journaal. Het herhaaldelijk tonen van de vernietiging van varkens
wordt als schokkend ervaren. Met name voor kinderen, zo is de klacht. Wat er
precies schokkend is, is mij niet bekend. Waarschijnlijk het gesol met dode
dieren. Gesjouw met kadavers vòòr het karbonade is. Met een beetje geluk is de
ergernis ontstaan over het op grote schaal doden van weerloze, levende,
vreedzame wezens. Het bizarre is echter dat deze moordpartij aan de orde van de
dag is. En op een schaal groter dan wat we nu te zien krijgen. Alleen de plaats
van handeling is anders: de “vleesfabrieken “. Bovendien gaat het dan niet
alleen om varkens, maar ook andere warm- en koud-bloedige wezens zijn het
doelwit. Ongemerkt, geruisloos, routinematig, machinaal, hygiënisch, deskundig,
planmatig en opzettelijk worden miljoenen dieren gedood voor onze voeding. We
eten er goed van. Dus dat kan niet de echte bron zijn van de verontwaardiging.
We voelen ons natuurlijk allemaal een beetje schuldig. Natuurlijk zorgen we
voor onze huisdieren en laten we onze kinderen braaf meedoen aan dierendag. Ik
heb echter de indruk dat het niet de bezorgdheid om de dieren is die de onrust
veroorzaakt.
Al jaren volg ik op de voet wat er gebeurt rond het AIDS
virus. Mijn grote zorg druppelt nu ook langzaam door in de media: Stel dat het
AIDS- of EBOLA- virus muteert naar een vorm die net zo makkelijk overdraagbaar
is als griep! Met een besmetting op een schaal als in Afrika krijgt het virus
alle gelegenheid om te muteren. In een angstvisioen zag ik science-fiction
taferelen waarin met draconische maatregelen een epidemie wordt bestreden. Als
men het virus niet kan bestrijden dan bestrijdt men de drager........ simpelweg een zaak van maatschappelijk belang
en accepteerbaarheid.
Er verschijnen nu regelmatig speelfilms op dit thema, maar
is het feit of fictie? Een serie als de X-files wordt door de meesten afgedaan
als obscuur, cult of underground. De populariteit van de serie in de VS laat
zich niet alleen verklaren door de term sub-cultuur. Het spreekt een groot
publiek aan in een land waar al decennia lang sprake is van samenzweringsgeruchten
en doofpot affaires, al dan niet geënsceneerd door de overheid. Waar rook is,
is vuur zou je zeggen. In dit geval praat je niet alleen over zichtbare rook
maar ook over vuur. De kranten in Nederland wisten onlangs te melden dat
Clinton excuses aanbiedt aan de slachtoffers van een medisch experiment. Er
zijn 400 Amerikanen, zonder hun medeweten, VEERTIG jaar lang met opzet NIET
behandeld tegen een syfilisbesmetting. Het experiment is beëindigd in 1972; er zijn nu anno 1997
nog slechts ACHT van hen in leven. Als dat geen voeding is voor achterdocht en
cultfilms weet ik het niet meer.
De link met varkens is minder gezocht dan het lijkt. Als
ik honderd jaar geleden geciteerd zou hebben uit de krant van vandaag zou ik
waarschijnlijk zijn opgesloten. Toch hebben wij met elkaar, voort bouwend op de
industriële revolutie van toen, een massaconsumptie-maatschappij gecreëerd
waarin ethische en morele vraagstukken in een groter tempo ontstaan dan dat ze
opgelost worden. Toch hebben wij een overheid gecreëerd met vergaande
bevoegdheden. Bovendien hebben wij die overheid in handen gegeven van politici
die meer tijd besteden aan het vinden van argumenten om elkaar zwart te maken,
dan aan creatieve oplossingen voor maatschappelijke problemen. Nee het gaat
sluipend, als een virusbesmetting. Mensen die in een bepaalde context aan de
macht komen moeten maatregelen nemen op basis van wetgeving die niet ontworpen
is voor onvoorziene omstandigheden. Een kwestie van vertrouwen. De politici en
overheidsorganen weten wat goed is voor het volk. Vandaag varkens, morgen
gedwongen quarantaine van besmette of erfelijkbelaste mensen, de stap naar
sterilisatie en liquidatie is dan alleen nog maar een vraag van schaal en
beheersbaarheid van een epidemie.
HdA
27-okt-97
